Jedną z podstawowych umiejętności szkolnych jest umiejętność czytania. Tempo czytania oraz rozumienie czytanej treści mają bezpośredni wpływ na osiągnięcia edukacyjne. Brak tej umiejętności może wpływać na powstawanie zaległości w opanowaniu materiału edukacyjnego – uczeń potrzebuje więcej czasu na zapoznanie się z zadaniem, wymaga to od niego więcej wysiłku. Wyzwanie to może rodzić w nim frustrację czy też wpływać na samoocenę poprzez subiektywne poczucie porażki. Dobra umiejętność czytania jest silnym predyktorem późniejszego radzenia sobie w nauce, dlatego tak ważne jest by już od najmłodszych lat rodzice budowali w domu atmosferę sprzyjającą czytaniu.
Jak wzbudzić w dziecku zamiłowanie do czytania, by opanowanie tej umiejętności było naturalnym procesem, a nie żmudnym obowiązkiem? Ważne jest by dzieci już od najmłodszych lat miały ZAPLANOWANY codziennie specjalny czas na czytanie. W przypadku dzieci chodzących do szkoły podstawowej czas ten powinien wynosić 30-45 minut. Dzieci powinny mieć dostęp do książek, które są odpowiednie do wieku i poziomu umiejętności szkolnych. Dobierając książki warto zwrócić uwagę na zainteresowania dziecka. Jeśli dziecko interesuje się dinozaurami, samochodami czy zwierzętami, warto szukać książek poruszających te tematy. Dzięki temu czytanie stanie się bardziej angażujące i motywujące. Dobrym pomysłem jest również umówienie się z dzieckiem na regularne kupowanie czasopisma odpowiadającego jego zainteresowaniom. Warto aby w pokoju dzieci miały specjalne miejsce – regał – na którym mogą trzymać ulubione pozycje do czytania. Należy również zapewnić komfortowe warunki – fotel, krzesło, dobre oświetlenie. W domu można stworzyć również specjalny kącik czytelniczy – z poduszkami, pufami, kocem. Rodzic powinien dbać również by dziecko miało dostęp do nowej literatury. Dobrą praktyką jest systematyczne wypożyczanie książek z biblioteki. Do rozwijania umiejętności czytania niezbędne jest skupienie się na wykonywanej czynności. Szczególnie ważne w tym wieku jest by ograniczyć/kontrolować czas oglądania telewizji, grania w gry, korzystania z Internetu. Aktywności te mają znaczący wpływ na zdolność do koncentracji uwagi. Po wyłączeniu urządzeń dostraczających wielu bodźcy mózg potrzebuje kilku-kilkunastu minut na przystosowanie się do nowych warunków. Z tego powodu dzieciom może być ciężko skupić się na treści książki zaraz po emocjonującej grze komputerowej. Istotne jest również wyeliminowanie z kącika czytelniczego innych rozpraszaczy, np. urządzeń elektronicznych.
Poza stworzeniem odpowiedniej atmosfery w domu istotne jest również dawanie przykładu swojemu dziecku. Rodzic powinien w obecności dziecka czytać gazety, czasopisma, książki – najlepiej w formie tradycyjnej, papierowej. W ten sposób wysyła informację, że czytanie jest czymś wartościowym, na co warto poświęcić swój czas. Dodatkowo warto prowadzić rozmowy na temat przeczytanych treści. Zdecydowanie łatwiej wzbudzić zamiłowanie do książek kiedy dziecko wychowuje się w ich towarzystwie. Dlatego szczególnie ważne jest również czytanie dziecku lub – w późniejszym wieku – czytanie wspólne. Czas ten powinien być również zaplanowany, np. czytanie przed snem. Rodzic powinien czytać z zaangażowaniem i pasją, by jak najlepiej przedstawić świat pokazany w książce. Dobrą praktyką jest zadawanie pytań, pozwalanie na pokazywanie palcem obrazków lub czytanego tekstu. Jeśli dziecko samo coś przeczyta fragment książki lub jedno zdanie- warto to sparafrazować. Czytanie powinno być dobrą zabawą. Rodzic może również zachęcać dziecko do tworzenia alternatywnych zakończeń historii lub opowiadania, co mogłoby się wydarzyć dalej. Taka aktywność pobudza kreatywność i sprawia, że dziecko bardziej angażuje się w świat literatury.
Wprowadzenie niewielkich zmian w funkcjonowaniu całego domu może mieć pozytywny wpływ na stosunek ucznia do czytania. Opanowanie umiejętności czytania jest długim procesem, który wymaga wielu ćwiczeń – czas przeznaczony na to w szkole dla większości uczniów nie jest wystarczający. Dlatego tak ważne jest by u dzieci wzbudzić motywację do czytania- poprzez dawanie przykładu oraz dostarczenie treści odpowiednich do ich zainteresowań.
Opracowała:
Marcelina Michalak
Na podstawie:
“Trening umiejętności dla dzieci z zachowaniami problemowymi”, M. L. Bloomquist, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
